Waarom tuinornamenten

De kracht van het ornament om te transformeren.

Alhoewel het tegemoetkomt aan onze primaire behoefte om te versieren, gaat tuinornament -strikt genomen- toch een heel stapje verder dan wat bric-à-brac op de schouw of een in detail uitgewerkte versiering van een zilveren schaal. Tuiniers die het gebruik van ornament aanwenden met oog voor stijl, materie, proportie, plaats, omringende beplanting, en (soms historische en) persoonlijke associaties, voelen zich vaak verheven boven ruimte, tijd, gemoedstoestand of herinnering.

Goed uitgekozen en uitgekiend geplaatst tuinornament kan onze belevenis van de tuin grondig van karakter doen veranderen op de volgende manieren:

Middelpunt en ruimte

Ornament brengt een focus in de tuin en verplicht het oog van de toeschouwer te gaan daar waar de tuinontwerper het wil- vergelijk het met het gebaar van de hand van een goochelaar dat aantrekkingskracht op het publiek uitoefent. Het juiste ornament op de juiste plaats kan de waargenomen ruimte van een tuin ofwel uitvergroten of doen inkrimpen, kan de breedte van een pad bepalen, kan van invloed zijn op de plaats waar men wil uitrusten in een tuin, kan verleiden iemands blik van het gazon te doen afwenden.

Tijd

Het hoeft niet gezegd dat antiek tuinornament een tuin perfect linkt aan het verleden, terwijl een modern kunstwerk een tuin zal doen aanleunen bij de toekomst. Een antieke urne bijvoorbeeld zal de tuinklok achteruit draaien naar lang vervlogen dagen terwijl een abstracte sculptuur gemaakt van roestvrij staal zal doen vooruitkijken in de tijd.

Locaties

Ornament gemaakt in inheemse stijl of van lokale materialen zullen een tuin verankeren met zijn autochtone inwoners. Andere ornamenten, omwille van hun geleende stijlen of materialen, zullen de tuinliefhebber doen (dromen van) reizen: naar Italië, Engeland, Frankrijk, Japan of nog verder.

Stemmingen

Net zoals zonlicht of het geluid van kletterend water, net zo kan er een wisselwerking ontstaan tussen tuinornament en de tuin zélf die het gemoed zal beïnvloeden van al wie de tuin betreedt: gedachten prikkelen, tot rust brengen, de fantasie stimuleren, doen glimlachen.

Structuur en duurzaamheid

Grootschalige tuinornamenten, van beeldhouwwerken en fonteinen tot Venetiaanse bronnen, helpen vaak het geraamte te maken waaraan een tuin opgehangen wordt: ze geven een tuin vorm alsook een geruststellend gevoel van duurzaamheid en blijvendheid doorheen de gang der seizoenen waarin verschillende planten komen en gaan. Hier nemen ornamenten de taak op zich de pijlers te zijn waarop een tuin is gebouwd.

De 'op smaakbrenger'

Ornament is het zout in de pap, de smaakmaker die bepaalde geuren in de tuin kan verhevigen of zelfs verschillende ingrediënten kan doen versmelten tot één aangenaam geheel. Zonder het gepaste tuinornament kan een meesterlijk aangelegde en onderhouden tuin vagelijk onafgewerkt lijken, vlak, leeg, met een gebrek aan vitaliteit.

Het dragende geraamte

Ornament versterkt de schoonheid en de sterkte van de natuur en moedigt tezelfdertijd de tuinbezoeker aan dingen te zien en te appreciëren die hij anders misschien over het hoofd zou hebben gezien. Ranken van een druivelaar bijvoorbeeld die rusten op een marmeren urne; een cluster van varens kan een massa groen lijken tot er een fonteintje in geplaatst wordt en er zo een oase ontstaat. Een antiek beeld, een oude zonnewijzer, een verweerde urne of vaas verlenen gratie aan bomen en bloemen rondom hen en laten van lieverlede een gevoel van diepte en emotionele resonantie doorsijpelen in de tuin. Hun associaties kunnen herinneringen doen opflakkeren, herinneringen aan de kindertijd, aan een persoonlijk ideaalbeeld van schoonheid, herinneringen aan alles wat we al lang geleden gezien en geëvalueerd hebben. Op die manier heet een mooi tuinornamentons telkens weer welkom in de tuin en doet het er ons ook weer meteen thuisvoelen.